عصب کشی دندان
اگر تا به حال دردی شدید در دندان تجربه کرده باشید که با گذشت زمان از بین نرفته یا شب‌ها شدت گرفته باشد، ممکن است دندان شما به درمان ریشه یا همان عصب‌کشی نیاز داشته باشد. عصب‌کشی، برخلاف تصور بسیاری، یک درمان نجات‌دهنده است که به جای کشیدن دندان، آن را حفظ می‌کند.
در این مطلب به زبان ساده به بررسی دقیق عصب‌کشی دندان می‌پردازیم: از علت انجام، مراحل، مراقبت‌های بعدی، عوارض احتمالی و همچنین هزینه‌های مربوط به آن.
عصب‌کشی دندان چیست؟
عصب‌کشی یا درمان ریشه (Root Canal Therapy) یک روش دندان‌پزشکی است که در آن پالپ آسیب‌دیده یا عفونی دندان (بافت نرم درون دندان که شامل عصب و رگ‌های خونی است) برداشته می‌شود. سپس داخل ریشه دندان تمیز، ضدعفونی و با مواد خاصی پر می‌شود.
هدف این درمان، نجات دندان از کشیدن و رفع درد ناشی از التهاب یا عفونت است.
پالپ یا عصب دندان چیست و چرا نیاز به درمان دارد؟
پالپ دندان بخشی درونی از دندان است که درون کانال‌های ریشه قرار دارد. این پالپ حاوی عصب‌ها، رگ‌های خونی و سلول‌های زنده است. اگر پوسیدگی یا ضربه‌ای به دندان وارد شود و این ناحیه ملتهب یا عفونی شود، درد شدید و حساسیت زیادی ایجاد خواهد کرد.
دلایل نیاز به عصب‌کشی:
-
پوسیدگی عمیق دندان که به عصب رسیده
-
ترک یا شکستگی شدید دندان
-
ضربه شدید به دندان (حتی بدون شکستگی ظاهری)
-
عفونت یا آبسه در اطراف ریشه دندان
علائم نیاز به عصب‌کشی
-
درد شدید و مداوم دندان (به‌ویژه در شب)
-
درد هنگام خوردن یا فشار روی دندان
-
حساسیت شدید به سرما یا گرما که طولانی‌مدت باقی می‌ماند
-
تورم یا آبسه روی لثه
-
تغییر رنگ دندان به خاکستری یا سیاه
-
بوی بد دهان ناشی از عفونت دندانی
اگر این علائم را تجربه می‌کنید، مراجعه فوری به دندان‌پزشک بسیار مهم است.
مراحل عصب‌کشی دندان
عصب‌کشی ممکن است در یک یا چند جلسه انجام شود. مراحل کلی آن به شرح زیر است:
1. معاینه و رادیوگرافی
تصاویر رادیولوژی (پری آپیکال یا پانورامیک) برای بررسی میزان آسیب و تعداد کانال‌های دندان گرفته می‌شود.
2. بی‌حسی موضعی
برای جلوگیری از احساس درد، دندان‌پزشک ناحیه مورد نظر را با بی‌حسی موضعی بی‌حس می‌کند.
3. باز کردن تاج دندان
با استفاده از ابزارهای خاص، دسترسی به کانال‌های ریشه از طریق ایجاد حفره در تاج دندان ایجاد می‌شود.
4. برداشت پالپ و تمیز کردن کانال‌ها
عصب و بافت‌های آلوده به‌طور کامل از داخل کانال‌ها خارج شده و با ابزارهای دستی و موتوری تمیز می‌شوند.
5. ضدعفونی و خشک‌کردن کانال‌ها
مواد ضدعفونی‌کننده برای حذف میکروب‌ها به کار می‌رود و کانال‌ها خشک می‌شوند.
6. پر کردن کانال‌ها
کانال‌ها با مواد خاصی مانند گوتاپرکا پر می‌شوند تا از ورود مجدد میکروب‌ها جلوگیری شود.
7. ترمیم نهایی
پس از عصب‌کشی، معمولاً دندان نیاز به روکش (کراون) دارد تا مقاومت آن در برابر فشارهای جویدن حفظ شود.
مراقبت‌های بعد از عصب‌کشی
-
مصرف داروهای تجویز شده (آنتی‌بیوتیک، مسکن) طبق دستور پزشک
-
پرهیز از جویدن غذاهای سفت با دندان عصب‌کشی‌شده تا ترمیم نهایی
-
رعایت کامل بهداشت دهان (مسواک، نخ دندان)
-
مراجعه منظم برای چکاپ و ترمیم تاج دندان
طول عمر دندان پس از عصب‌کشی چقدر است؟
اگر عصب‌کشی به‌درستی انجام شود و دندان به‌خوبی ترمیم و روکش شود، می‌تواند سال‌ها باقی بماند. در بسیاری از موارد، دندان‌های درمان‌شده تا بیش از 10–15 سال یا حتی بیشتر عمر می‌کنند.
عوارض احتمالی عصب‌کشی
عصب‌کشی در دست دندان‌پزشک متخصص (اندودنتیست) بسیار ایمن است. اما در برخی موارد ممکن است:
-
درد و حساسیت خفیف تا چند روز باقی بماند
-
عفونت باقی‌مانده در کانال‌ها (در صورت پاک‌سازی ناقص)
-
شکستگی ریشه دندان پس از مدتی (در صورت عدم روکش)
-
نیاز به درمان مجدد (Re-treatment) در برخی موارد
تفاوت عصب‌کشی با پر کردن ساده
| ویژگی | پر کردن معمولی | عصب‌کشی |
|---|---|---|
| میزان پوسیدگی | سطحی یا متوسط | عمیق و به عصب رسیده |
| درد و التهاب | معمولاً کم | شدید و عمیق |
| مراحل درمان | یک مرحله | چند مرحله |
| هزینه | کمتر | بیشتر |
| نیاز به روکش | معمولاً ندارد | اغلب دارد |
هزینه عصب‌کشی دندان چقدر است؟
قیمت عصب‌کشی بستگی به عوامل مختلفی دارد:
-
تعداد کانال‌های ریشه (دندان‌های آسیاب 3 یا 4 کانال دارند)
-
تخصص پزشک (عمومی یا متخصص درمان ریشه)
-
موقعیت جغرافیایی کلینیک
-
نیاز به ترمیم یا روکش بعد از درمان
در سال 1404، محدوده قیمت تقریبی برای هر دندان:
| نوع دندان | هزینه عصب‌کشی (تومان) |
|---|---|
| دندان جلویی | 800?000 تا 1?500?000 |
| دندان نیش | 1?000?000 تا 2?000?000 |
| دندان آسیاب کوچک | 2?000?000 تا 3?000?000 |
| دندان آسیاب بزرگ | 3?000?000 تا 5?000?000 |
هزینه روکش دندان (در صورت نیاز) جداگانه محاسبه می‌شود.
سوالات پرتکرار درباره عصب‌کشی
آیا عصب‌کشی درد دارد؟
خیر. با بی‌حسی موضعی، فرایند بدون درد انجام می‌شود. پس از درمان ممکن است کمی حساسیت یا درد موقتی تجربه شود.
دندان پس از عصب‌کشی بی‌حس می‌شود؟
دندان پس از عصب‌کشی زنده نیست و دیگر به سرما یا گرما حساس نیست، اما در عملکرد جویدن مانند دندان طبیعی عمل می‌کند.
آیا دندان عصب‌کشی‌شده نیاز به کشیدن دارد؟
خیر. اگر درمان موفقیت‌آمیز باشد و ترمیم خوبی انجام شود، دندان حفظ می‌شود.
اگر عصب‌کشی نکنم چه می‌شود؟
عفونت ممکن است پیشرفت کند، آبسه تشکیل شود، و در نهایت مجبور به کشیدن دندان شوید.
نتیجه‌گیری
عصب‌کشی دندان یک درمان ضروری برای نجات دندان‌های آسیب‌دیده است. برخلاف باور رایج، این درمان دردناک نیست بلکه درد را تسکین می‌دهد و مانع از پیشرفت عفونت یا کشیدن دندان می‌شود. با انتخاب پزشک مجرب و رعایت مراقبت‌های پس از درمان، می‌توانید دندان عصب‌کشی‌شده را برای سال‌ها حفظ کنید.